ฟลอริดายกเลิกกฎบังคับฉีดวัคซีน เสรีภาพส่วนบุคคลที่อาจแลกมาด้วยการระบาดของโรคหัดทั่วทั้งรัฐ

แทลลาแฮสซี, ฟลอริดา – ท่ามกลางการถกเถียงอย่างเผ็ดร้อนทั่วประเทศ รัฐฟลอริดาได้กลายเป็นสมรภูมิสำคัญระหว่างอุดมการณ์ทางการเมืองและหลักการทางสาธารณสุข เมื่อผู้ว่าการรัฐ รอน เดอซานติส ได้ลงนามบังคับใช้ กฎหมายวัคซีนฟลอริดา ฉบับใหม่ ซึ่งยกเลิก การฉีดวัคซีนภาคบังคับ สำหรับเด็กวัยเรียนในบางกรณี การเคลื่อนไหวครั้งประวัติศาสตร์นี้ได้รับการขานรับจากกลุ่มผู้สนับสนุน “สิทธิผู้ปกครอง” แต่ในขณะเดียวกันก็จุดชนวนความกังวลอย่างใหญ่หลวงในหมู่ผู้เชี่ยวชาญด้านสาธารณสุขและนักวิทยาศาสตร์ ที่เตือนว่าการตัดสินใจครั้งนี้อาจเปิดประตูให้ โรคหัดระบาด ซึ่งเป็นโรคติดต่อร้ายแรงที่เกือบจะถูกกำจัดให้หมดไปแล้ว กลับมาคุกคามชีวิตเด็กอีกครั้ง และท้าทายปราการป้องกันโรคที่เรียกว่า ภูมิคุ้มกันหมู่ อย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน

แกะรอย “กฎหมายวัคซีนฟลอริดา” ฉบับใหม่ อะไรเปลี่ยนไป และทำไม?

กฎหมายฉบับใหม่ ซึ่งผ่านการผลักดันอย่างหนักจากกลุ่มอนุรักษนิยมในสภานิติบัญญัติของรัฐ ไม่ได้ยกเลิกการฉีดวัคซีนทั้งหมด แต่เป็นการขยายขอบเขตของ “ข้อยกเว้น” ให้กว้างขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ จากเดิมที่การยกเว้นการฉีดวัคซีนก่อนเข้าเรียนจะจำกัดอยู่แค่เหตุผลทางการแพทย์หรือความเชื่อทางศาสนาที่เคร่งครัด กฎหมายใหม่ได้เพิ่ม “ข้อยกเว้นจากความเชื่อส่วนบุคคล” (Personal Belief Exemption) เข้ามา

นี่คือการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญซึ่งเป็นหัวใจของความขัดแย้งทั้งหมด เพราะมันเปิดโอกาสให้ผู้ปกครองสามารถปฏิเสธการฉีดวัคซีนให้บุตรหลานได้โดยไม่จำเป็นต้องมีเหตุผลทางการแพทย์หรือศาสนามารองรับ เพียงแค่อ้างอิงถึงความเชื่อส่วนตัวเท่านั้น

เสียงจากฝ่ายสนับสนุน “สิทธิของผู้ปกครองเหนือสิ่งอื่นใด”

ผู้ว่าการรัฐ รอน เดอซานติส ซึ่งเป็นหนึ่งในผู้สนับสนุนหลักของกฎหมายนี้ กล่าวระหว่างการลงนามว่า “การตัดสินใจด้านสุขภาพของเด็กควรเป็นสิทธิของผู้ปกครอง ไม่ใช่รัฐบาล เรากำลังคืนอำนาจให้กับครอบครัวในการตัดสินใจสิ่งที่ดีที่สุดสำหรับลูกๆ ของพวกเขา”

แนวคิดนี้สอดคล้องกับอุดมการณ์ “เสรีภาพส่วนบุคคล” ที่หยั่งรากลึกในวัฒนธรรมการเมืองอเมริกัน และยิ่งถูกโหมกระพือให้รุนแรงขึ้นหลังยุคการระบาดของโควิด-19 ซึ่งมาตรการบังคับต่างๆ เช่น การสวมหน้ากากและการฉีดวัคซีน ได้สร้างความแตกแยกทางความคิดอย่างรุนแรง ฝ่ายสนับสนุนมองว่ากฎหมายนี้คือชัยชนะของเสรีภาพในการเลือก และเป็นการต่อต้านสิ่งที่พวกเขามองว่าเป็นการก้าวก่ายของภาครัฐที่มากเกินไป

ทำไมฟลอริดาถึงยกเลิกกฎหมายวัคซีน? คำตอบในมุมมองของฝ่ายสนับสนุนคือ

• ปกป้องสิทธิผู้ปกครอง เชื่อว่าพ่อแม่คือผู้ที่รู้จักและควรมีอำนาจตัดสินใจสูงสุดเกี่ยวกับร่างกายและสุขภาพของลูก
• ความไม่ไว้วางใจในสถาบัน มีความกังขาต่อบริษัทยาและหน่วยงานภาครัฐ เช่น CDC
• ความกังวลเรื่องความปลอดภัย แม้จะไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์รองรับ แต่บางกลุ่มยังคงมีความเชื่อเรื่องผลข้างเคียงที่รุนแรงของวัคซีน

เสียงจากฝ่ายค้าน “การตัดสินใจที่สวนทางกับหลักฐานทางวิทยาศาสตร์”

ในทางตรงกันข้าม สมาคมกุมารแพทย์แห่งอเมริกา (American Academy of Pediatrics) และผู้เชี่ยวชาญด้านโรคติดเชื้อจำนวนมากได้ออกมาประณามกฎหมายฉบับนี้อย่างรุนแรง พวกเขายืนยันว่านี่คือการเดินถอยหลังที่อันตรายและตั้งอยู่บนพื้นฐานของข้อมูลที่ไม่ถูกต้อง

ดร. เอมิลี โทมัส ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคติดเชื้อจากโรงพยาบาลเด็กในไมอามี ให้สัมภาษณ์กับ Associated Press ว่า “นี่คือฝันร้ายของวงการสาธารณสุข เราใช้เวลาหลายทศวรรษในการสร้างความสำเร็จในการควบคุมโรคหัดด้วย วัคซีน MMR การตัดสินใจครั้งนี้ไม่ต่างอะไรกับการรื้อกำแพงป้องกันเมืองออก แล้วหวังว่าศัตรูจะไม่บุกเข้ามา มันเป็นตรรกะที่อันตรายอย่างยิ่ง”

ฝ่ายค้านชี้ให้เห็นว่า “เสรีภาพส่วนบุคคล” ในกรณีนี้ส่งผลกระทบโดยตรงต่อความปลอดภัยของส่วนรวม โดยเฉพาะเด็กที่ยังเล็กเกินไปที่จะรับวัคซีนได้ หรือผู้ที่มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่องซึ่งไม่สามารถป้องกันตัวเองได้และต้องพึ่งพา ภูมิคุ้มกันหมู่ จากคนรอบข้าง

โรคหัด ภัยเงียบที่รอวันกลับมา เมื่อ “ภูมิคุ้มกันหมู่” ถูกท้าทาย

ก่อนที่วัคซีนจะถูกนำมาใช้ในปี 1963 CDC ประมาณการว่าในแต่ละปีมีชาวอเมริกันติดเชื้อโรคหัด 3-4 ล้านคน มีผู้ป่วยต้องเข้ารักษาตัวในโรงพยาบาลราว 48,000 คน และเสียชีวิต 400-500 คน โรคหัดไม่ใช่แค่ “ผื่น” แต่เป็นโรคที่อันตรายและสามารถนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนรุนแรงได้ เช่น ปอดบวม สมองอักเสบ หรือแม้กระทั่งเสียชีวิต

โรคหัดอันตรายแค่ไหน?

• ติดต่อได้ง่ายมาก เชื้อไวรัสโรคหัดสามารถลอยอยู่ในอากาศได้นานถึง 2 ชั่วโมงหลังจากผู้ป่วยไอหรือจาม หากคุณไม่มีภูมิคุ้มกันและอยู่ในห้องเดียวกับผู้ป่วย โอกาสติดเชื้อสูงถึง 90%
• ภาวะแทรกซ้อนรุนแรง 1 ใน 5 ของผู้ติดเชื้อโรคหัด (ที่ไม่ได้รับวัคซีน) ในสหรัฐฯ ต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล
• สมองอักเสบ ประมาณ 1 ใน 1,000 ของผู้ป่วยโรคหัดจะเกิดภาวะสมองอักเสบ ซึ่งอาจทำให้เกิดความพิการทางสมองอย่างถาวร

หัวใจสำคัญของการป้องกันโรคหัดคือ ภูมิคุ้มกันหมู่ (Herd Immunity) ซึ่งเป็นสถานการณ์ที่ประชากรส่วนใหญ่มีภูมิคุ้มกันต่อโรค (จากการฉีดวัคซีน) ทำให้เชื้อโรคแพร่กระจายได้ยาก และเป็นการปกป้องคนที่เปราะบางที่สุดในสังคมไปในตัว สำหรับโรคหัดที่ติดต่อได้ง่ายมาก ผู้เชี่ยวชาญระบุว่า อัตราการฉีดวัคซีน MMR ในสหรัฐฯ และทั่วโลกจำเป็นต้องสูงถึง 95% เพื่อรักษาสภาวะภูมิคุ้มกันหมู่เอาไว้

ปัจจุบัน อัตราการฉีดวัคซีนในฟลอริดาอยู่ที่ประมาณ 91.7% ซึ่งต่ำกว่าเกณฑ์ 95% อยู่แล้ว การออกกฎหมายใหม่นี้จึงสร้างความกังวลว่าตัวเลขจะยิ่งลดต่ำลงไปอีก จนถึงจุดที่การระบาดสามารถเกิดขึ้นได้ง่ายและรวดเร็ว

ปรากฏการณ์ “ความลังเลในการฉีดวัคซีน” จากประเด็นสุขภาพสู่สงครามความเชื่อ

การต่อสู้เรื่อง กฎหมายวัคซีนฟลอริดา เป็นเพียงภาพสะท้อนของปรากฏการณ์ระดับโลกที่ใหญ่กว่า นั่นคือ ความลังเลในการฉีดวัคซีน (Vaccine Hesitancy) ซึ่งองค์การอนามัยโลก (WHO) จัดให้เป็นหนึ่งในสิบภัยคุกคามต่อสุขภาพโลก

ปัจจัยที่ขับเคลื่อนปรากฏการณ์นี้มีความซับซ้อน

• ข้อมูลบิดเบือนทางอินเทอร์เน็ต การแพร่กระจายของข้อมูลเท็จ โดยเฉพาะงานวิจัยที่ถูกเพิกถอนไปแล้วของ แอนดรูว์ เวกฟิลด์ ที่เชื่อมโยงวัคซีน MMR กับออทิซึม ยังคงมีอิทธิพลในโลกออนไลน์
• การเมืองที่แบ่งขั้ว ประเด็นทางวิทยาศาสตร์ถูกทำให้กลายเป็นประเด็นทางการเมือง การไม่เชื่อผู้เชี่ยวชาญกลายเป็นสัญลักษณ์ของการต่อต้าน “ชนชั้นนำ”
• ความทรงจำที่เลือนลาง คนรุ่นใหม่ไม่เคยเห็นความน่ากลัวของโรคอย่างโปลิโอหรือโรคหัด ทำให้ไม่ตระหนักถึงความสำคัญของวัคซีนเท่าที่ควร

สถานการณ์ในฟลอริดาจึงเป็นกรณีศึกษาที่น่าจับตา เพราะมันแสดงให้เห็นว่าเมื่อการเมืองเข้ามามีบทบาทเหนือวิทยาศาสตร์ ผลกระทบของการไม่ฉีดวัคซีนในเด็ก อาจไม่ได้จบลงที่เด็กคนเดียว แต่สามารถลุกลามจนกลายเป็นการระบาดในวงกว้าง และส่งผลกระทบต่อระบบ สาธารณสุขฟลอริดา ทั้งระบบ

บทสรุปและแนวโน้มในอนาคต ฟลอริดาในฐานะห้องทดลองสาธารณสุข поневоле

การตัดสินใจของฟลอริดาได้เปลี่ยนให้ทั้งรัฐกลายเป็น “ห้องทดลอง” ขนาดใหญ่โดยไม่ตั้งใจ ผลลัพธ์ที่จะเกิดขึ้นในอีกไม่กี่ปีข้างหน้าจะเป็นบทพิสูจน์ที่สำคัญว่า การให้ความสำคัญกับเสรีภาพส่วนบุคคลเหนือหลักการป้องกันโรคของส่วนรวมจะนำไปสู่อะไร

• การเฝ้าระวังอย่างใกล้ชิด หน่วยงานสาธารณสุขทั้งในระดับรัฐและรัฐบาลกลางจะต้องเฝ้าระวังการเกิด โรคหัดระบาด อย่างใกล้ชิดกว่าเดิมมาก
• ผลกระทบต่อเศรษฐกิจและการท่องเที่ยว หากเกิดการระบาดครั้งใหญ่ อาจส่งผลกระทบต่อชื่อเสียงและอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวซึ่งเป็นเส้นเลือดหลักของฟลอริดา
• ต้นแบบสำหรับรัฐอื่น หากฟลอริดาไม่เผชิญกับการระบาดรุนแรง อาจเป็นแรงผลักดันให้รัฐอื่นๆ ที่มีแนวคิดทางการเมืองคล้ายกันพิจารณาออกกฎหมายในลักษณะเดียวกัน ในทางกลับกัน หากเกิดโศกนาฏกรรมขึ้น ก็จะเป็นสัญญาณเตือนที่ดังที่สุดไปยังผู้กำหนดนโยบายทั่วโลก

ท้ายที่สุดแล้ว การต่อสู้เรื่อง กฎหมายวัคซีนฟลอริดา เป็นมากกว่าเรื่องของเข็มฉีดยา มันคือการต่อสู้เพื่อจิตวิญญาณของนโยบายสาธารณะ ว่าสังคมจะให้น้ำหนักกับสิ่งใด ระหว่างความเชื่อของปัจเจกบุคคล กับหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่ปกป้องชีวิตของคนทั้งมวล ผลลัพธ์ของการทดลองครั้งนี้จะเป็นบทเรียนสำคัญสำหรับทุกคน ไม่ใช่แค่ในฟลอริดา แต่สำหรับประชาคมโลกทั้งหมด

แหล่งที่มาจาก : am2con