วิกฤตแปซิฟิกเดือด “คลื่นความร้อน มหาสมุทรแปซิฟิกตอนเหนือ” ร้อนทุบสถิติ นักวิทย์ชี้ “แบบจำลองล่มสลาย” หวั่นหายนะระบบนิเวศและเศรษฐกิจโลก

คลื่นความร้อน มหาสมุทรแปซิฟิกตอนเหนือ วอชิงตัน ดี.ซี. | 21 ตุลาคม 2025 – มหาสมุทรแปซิฟิกตอนเหนือกำลัง “ลุกเป็นไฟ” ข้อมูลดาวเทียมล่าสุดจากองค์การบริหารมหาสมุทรและบรรยากาศแห่งชาติสหรัฐฯ (NOAA) ยืนยันการก่อตัวของ “คลื่นความร้อนในมหาสมุทร” (Marine Heatwave – MHW) ที่มีขนาดใหญ่และรุนแรงที่สุดเป็นประวัติการณ์ โดยมีอุณหภูมิผิวน้ำในหลายพื้นที่สูงกว่าค่าเฉลี่ยปกติถึง 5-7 องศาเซลเซียส

สิ่งที่ทำให้นักวิทยาศาสตร์ทั่วโลกกังวลจนแทบนั่งไม่ติด ไม่ใช่แค่ความร้อนที่ทุบสถิติ แต่คือความ “ลึกลับ” ที่ว่า แบบจำลองสภาพภูมิอากาศ (Climate Models) ที่ดีที่สุดในปัจจุบัน ไม่สามารถอธิบายความรุนแรงระดับนี้ได้ นี่ไม่ใช่แค่สัญญาณเตือนภัยโลกร้อนอีกต่อไป แต่เป็นสัญญาณว่า “โรงงานอาหาร” ที่ใหญ่ที่สุดในโลกกำลังล่มสลายต่อหน้าต่อตาเรา คุกคามห่วงโซ่อาหารโลก และส่งผลกระทบโดยตรงต่อเศรษฐกิจโลกและวิถีชีวิตผู้คนนับล้าน

ในขณะที่โลกกำลังจับตาดูความผันผวนของราคาพลังงานและความตึงเครียดทางภูมิรัฐศาสตร์ ภัยคุกคามที่เงียบกว่าแต่ร้ายแรงยิ่งกว่า กำลังก่อตัวขึ้นในผืนน้ำสีครามของมหาสมุทรที่ใหญ่ที่สุดในโลก

ข้อมูลล่าสุดที่เผยแพร่โดย NOAA และ Copernicus Climate Change Service ของยุโรป ในสัปดาห์นี้ วาดภาพที่น่าสะพรึงกลัว “ก้อนความร้อน” (Warm Blob) ขนาดมหึมา ซึ่งบัดนี้ถูกจัดอยู่ใน “หมวดหมู่ 5” (Category V – Beyond Extreme) ของการจัดระดับ MHW ได้แผ่ขยายอาณาเขตจากชายฝั่งญี่ปุ่น ข้ามไปยังอ่าวอะแลสกา และทอดยาวลงมาถึงชายฝั่งแคลิฟอร์เนีย

นี่คือ คลื่นความร้อน มหาสมุทรแปซิฟิกตอนเหนือ ที่รุนแรงกว่า “The Blob” ในตำนาน (เหตุการณ์ MHW รุนแรงในปี 2014-2016 ที่ทำลายล้างระบบนิเวศชายฝั่งตะวันตก) หลายเท่านัก

“เราคาดหวังว่าจะเห็นคลื่นความร้อนทางทะเลบ่อยขึ้นและรุนแรงขึ้นเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ” ดร. แอนนา รีด ผู้เชี่ยวชาญด้านสมุทรศาสตร์กายภาพจากสถาบันสมุทรศาสตร์สคริปป์ส (Scripps Institution of Oceanography) กล่าวกับ AP “แต่สิ่งที่เราเห็นในตอนนี้ มันอยู่นอกเหนือขอบเขตที่เลวร้ายที่สุดที่แบบจำลองของเราคาดการณ์ไว้ อุณหภูมิที่สูงขนาดนี้โดยไม่มีปรากฏการณ์เอลนีโญ (El Niño) ที่รุนแรงระดับ ‘ซูเปอร์’ มากระตุ้น… มันน่าตกใจ พูดตามตรง เรากำลังเผชิญกับสิ่งที่เรายังไม่เข้าใจอย่างถ่องแท้”

คลื่นความร้อน มหาสมุทรแปซิฟิกตอนเหนือ “มหาสมุทรร้อนทุบสถิติ” และปริศนาที่นักวิทยาศาสตร์หาคำตอบไม่ได้

เพื่อทำความเข้าใจว่าทำไมเรื่องนี้จึงเป็น “ปริศนาลึกลับ” เราต้องเข้าใจว่าปกติแล้วอุณหภูมิมหาสมุทรถูกควบคุมโดยอะไร

1. ปัจจัยพื้นฐาน การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate Change) นี่คือผู้ต้องหาหลักที่ไม่มีใครปฏิเสธ มหาสมุทรได้ดูดซับความร้อนส่วนเกินกว่า 90% ที่เกิดจากกิจกรรมของมนุษย์ ทำให้อุณหภูมิพื้นฐานของน้ำทะเลทั่วโลกสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง นี่คือ “เชื้อเพลิง” ที่สะสมไว้
2. ปัจจัยเร่ง ปรากฏการณ์เอลนีโญ (El Niño) โดยปกติ เมื่อเกิด MHW ที่รุนแรง มักจะเกิดขึ้นพร้อมกับปรากฏการณ์เอลนีโญที่รุนแรง ซึ่งจะปลดปล่อยความร้อนมหาศาลจากใต้ทะเลลึกขึ้นสู่ผิวน้ำ

แต่… ปริศนาอยู่ตรงนี้ ในปี 2025 นี้ (พ.ศ. 2568) โลกกำลังอยู่ในสภาวะ เอลนีโญระดับอ่อนถึงปานกลาง เท่านั้น ดร. รีด อธิบายว่า “พลังของเอลนีโญในปัจจุบัน ไม่สามารถอธิบายความผิดปกติ (Anomaly) ที่สูงถึง 5-7 องศาเซลเซียสในแปซิฟิกเหนือได้เลย มันควรจะบวกเพิ่มแค่ 1 หรือ 1.5 องศา”

แล้วอะไรคือ “ส่วนต่าง” ที่หายไป? นี่คือสิ่งที่ทำให้นักวิทยาศาสตร์กำลังถกเถียงกันอย่างหนัก

• ทฤษฎีที่ 1 การข้าม “จุดเปลี่ยน” (Tipping Point) มีความเป็นไปได้ว่าระบบมหาสมุทรแปซิฟิกได้ข้ามผ่านจุดเปลี่ยนสำคัญไปแล้ว ซึ่งระบบไม่ตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงแบบค่อยเป็นค่อยไป (Linear) อีกต่อไป แต่เป็นการ “พลิกผัน” (Flip) สู่สภาวะใหม่ที่ร้อนกว่าอย่างก้าวกระโดด
• ทฤษฎีที่ 2 การสูญเสียละอองลอย (Aerosol Loss) กฎระเบียบการเดินเรือทั่วโลกที่เข้มงวดขึ้นในการลดการปล่อยก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ (SO2) จากเรือเดินสมุทรขนาดใหญ่ แม้จะดีต่อคุณภาพอากาศ แต่ก็ “ลด” ละอองลอยสีขาวที่เคยช่วยสะท้อนแสงแดดกลับสู่อวกาศ ทำให้น้ำทะเลดูดซับความร้อนได้มากขึ้น (ผลกระทบ “หน้ากากที่ถูกถอดออก”)
• ทฤษฎีที่ 3 การเปลี่ยนแปลงของกระแสน้ำ มีหลักฐานเบื้องต้นว่า กระแสน้ำหลักในแปซิฟิก (เช่น Kuroshio Extension) อาจกำลังชะลอตัวหรือเปลี่ยนเส้นทาง ทำให้ความร้อนไม่ถูกกระจายออกไปและสะสมตัวเป็นก้อนขนาดใหญ่

“ปัญหาคือ แบบจำลองของเราไม่ได้ถูกสร้างมาเพื่อรับมือกับปัจจัยทั้งหมดนี้ที่เกิดขึ้นพร้อมกัน” ดร. ไมเคิล เฟรดริกส์ นักสร้างแบบจำลองภูมิอากาศจาก NOAA กล่าว “เรากำลังบินเข้าสู่พายุลูกใหม่ โดยที่แผงหน้าปัดของเราทำงานผิดพลาด เราไม่รู้ว่ามันจะเลวร้ายแค่ไหน”

ผลกระทบที่เริ่มแล้ว “โรงงานอาหาร” ของโลกกำลังล่มสลาย

คลื่นความร้อน มหาสมุทรแปซิฟิกตอนเหนือ ไม่ใช่แค่ตัวเลขบนกราฟ มันคือหายนะทางเศรษฐกิจและมนุษยธรรมที่กำลังเกิดขึ้นจริง ในขณะนี้

ภูมิภาคแปซิฟิกเหนือ คือแหล่งประมงที่อุดมสมบูรณ์ที่สุดแห่งหนึ่งของโลก เปรียบได้กับ “ตะกร้าอาหาร” (Breadbasket) ของโลกทางทะเล ซึ่งหล่อเลี้ยงผู้คนหลายร้อยล้านคน และเป็นหัวใจของเศรษฐกิจมูลค่าหลายหมื่นล้านดอลลาร์

หายนะของปลาแซลมอน (Salmon Apocalypse) รายงานจากบริติชโคลัมเบีย (แคนาดา) และรัฐวอชิงตัน (สหรัฐฯ) น่าตกใจอย่างยิ่ง น้ำในแม่น้ำที่ไหลลงสู่มหาสมุทรอุ่นเกินไป ปลาแซลมอนที่ว่ายกลับมาวางไข่ กำลัง “ตายก่อนถึง” แหล่งวางไข่ของพวกมัน

“เรากำลังเห็นการตายหมู่ของปลาแซลมอนที่ยังไม่ทันได้วางไข่” นายเดวิด คิงส์ลีย์ ประธานคณะกรรมาธิการปลาแซลมอนแปซิฟิก (Pacific Salmon Commission) กล่าวกับรอยเตอร์ “น้ำที่ร้อนจัดทำให้พวกมันขาดออกซิเจนและติดเชื้อรา นี่คือการล่มสลายของประชากรปลาในแบบเรียลไทม์ เรากำลังพูดถึงการปิดฤดูการประมงทั้งหมดในปีหน้า ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อชุมชนพื้นเมืองและชาวประมงหลายหมื่นคน”

การล่มสลายของสัตว์น้ำเศรษฐกิจอื่นๆ ผลกระทบไม่ได้หยุดอยู่แค่แซลมอน

• ปูหิมะ (Snow Crab) หลังจากการล่มสลายครั้งใหญ่ในปี 2022-2023 ที่อ่าวอะแลสกา ความหวังที่จะฟื้นตัวในปีนี้ได้ “หมดสิ้น” แล้ว น้ำที่อุ่นจัดทำให้พวกมันเผาผลาญพลังงานเร็วเกินไปและอดตาย
• ปลาค็อด (Cod) ประชากรปลาค็อดในอ่าวอะแลสกา กำลังหนีไปยังน่านน้ำอาร์กติกที่เย็นกว่า ส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อโควตาการประมง
• แพลงก์ตอน รากฐานของห่วงโซ่อาหารทั้งหมด แพลงก์ตอนชนิดที่อุดมด้วยไขมัน (ซึ่งเป็นอาหารหลักของสัตว์ทะเล) กำลังถูกแทนที่ด้วยแพลงก์ตอนชนิด “ขยะ” (Junk Food Plankton) ที่มีคุณค่าทางโภชนาการต่ำกว่า

“นี่คือการเปลี่ยนแปลงระบอบนิเวศ (Ecosystem Regime Shift)” ดร. รีด กล่าว “สัตว์ที่เคยอยู่ที่นี่กำลังจะหายไป และถูกแทนที่ด้วยสัตว์จากเขตร้อน เช่น ปลาทูน่า หรือแมงกะพรุน ซึ่งเปลี่ยนแปลงโครงสร้างเศรษฐกิจประมงทั้งหมด”

“เชื้อเพลิง” สำหรับพายุคลั่ง จากมหาสมุทรสู่แผ่นดิน

ความร้อนมหาศาลที่สะสมในมหาสมุทร ไม่ได้อยู่แค่ในน้ำ มันคือ “พลังงาน” ชั้นยอดที่รอการปลดปล่อยสูบรรยากาศ

1. พายุที่รุนแรงและผิดเส้นทาง นักวิทยาศาสตร์ชี้ว่า คลื่นความร้อน มหาสมุทรแปซิฟิกตอนเหนือ นี่เองที่เป็น “เชื้อเพลิง” ให้กับพายุไต้ฝุ่นที่รุนแรงผิดปกติในปีนี้ (พ.ศ. 2568) รวมถึงเป็นสาเหตุที่ทำให้ “ปลายพายุไต้ฝุ่นหะลอง” (Remnants of Typhoon Halong) สามารถคงความรุนแรงและพลังงานไว้ได้นาน ขณะที่มันเคลื่อนตัวขึ้นเหนือไปถล่มอะแลสกาอย่างหนักเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว (ดังที่ปรากฏในข่าวก่อนหน้า)
2. “แม่น้ำในบรรยากาศ” (Atmospheric Rivers) ที่รุนแรงขึ้น ความร้อนที่ระเหยจาก MHW นี้ กำลังอัดฉีดความชื้นมหาศาลเข้าสู่ชั้นบรรยากาศ ก่อให้เกิด “แม่น้ำในบรรยากาศ” ที่เข้มข้นยิ่งขึ้น ซึ่งจะพุ่งเป้าเข้าใส่ชายฝั่งตะวันตกของสหรัฐฯ และแคนาดาในฤดูหนาวที่จะถึงนี้ หมายถึง “ความเสี่ยงที่สูงขึ้นอย่างมาก” ของเหตุน้ำท่วมฉับพลันและดินถล่มครั้งใหญ่

บทสรุป สัญญาณเตือนที่ดังเกินกว่าจะเพิกเฉย

คลื่นความร้อนลึกลับในแปซิฟิก ครั้งนี้ เป็นมากกว่าข่าววิทยาศาสตร์ มันคือบททดสอบความเป็นจริงที่เจ็บปวด

มันแสดงให้เห็นว่า การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ไม่ได้เกิดขึ้นแบบค่อยเป็นค่อยไปตามที่แบบจำลองคาดการณ์ไว้ แต่กำลังเกิดขึ้นแบบ “ก้าวกระโดด” และ “คาดเดาไม่ได้” ระบบของโลกกำลังตอบสนองในรูปแบบใหม่ที่เรายังไม่เข้าใจ

การที่ นักวิทยาศาสตร์ หาคำตอบไม่ได้ ไม่ได้หมายความว่าพวกเขาไร้ความสามารถ แต่หมายความว่า “ธรรมชาติ” กำลังเคลื่อนไหวเร็วกว่า “ความรู้” ของมนุษยชาติ

วิกฤตครั้งนี้กำลังคุกคามความมั่นคงทางอาหารโลก (Global Food Security) และเสถียรภาพทางเศรษฐกิจ ผ่านการล่มสลายของ ระบบนิเวศทางทะเล ที่สำคัญที่สุดแห่งหนึ่งของโลก และนี่คือสัญญาณเตือนที่ดังและชัดเจนที่สุดว่า เวลาสำหรับการถกเถียงได้หมดลงแล้ว และเวลาสำหรับการปรับตัวต่อ “ความเป็นจริงใหม่” ที่ร้อนระอุได้เริ่มต้นขึ้นแล้ว

แหล่งที่มาจาก : am2con