โตเกียว, ญี่ปุ่น – เสียงไซเรนเตือนภัยจากโทรศัพท์มือถือนับล้านเครื่องดังกึกก้องไปทั่วภูมิภาคโทโฮคุและฮอกไกโดเมื่อช่วงบ่ายที่ผ่านมา เป็นสัญญาณเตือนถึงภัยธรรมชาติที่ไม่มีใครอยากให้เกิด กรมอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น (JMA) รายงานเหตุการณ์ แผ่นดินไหวญี่ปุ่นล่าสุด ที่มีความรุนแรงถึง 7.6 แมกนิจูด โดยมีจุดศูนย์กลางอยู่นอกชายฝั่งจังหวัดอาโอโมริ ลึกลงไปใต้ทะเลราว 20 กิโลเมตร แรงสั่นสะเทือนที่รุนแรงส่งผลให้มีการประกาศเตือนภัยสึนามิทันที และล่าสุดคลื่นระลอกแรกความสูง 40 เซนติเมตร ได้ซัดเข้าถึงชายฝั่งเมืองฮาชิโนเฮะ จังหวัดอาโอโมริ แล้ว ท่ามกลางการจับตามองอย่างใกล้ชิดถึงความปลอดภัยของโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ในพื้นที่
วินาทีธรณีพิโรธ จาก J-Alert สู่การอพยพที่เปี่ยมด้วยสติ
เมื่อเวลาประมาณ 14.15 น. (ตามเวลาท้องถิ่น) ระบบเตือนภัยล่วงหน้า (Earthquake Early Warning) ของญี่ปุ่นทำงานอย่างเต็มประสิทธิภาพ ข้อความแจ้งเตือนสีแดงสดปรากฏบนหน้าจอโทรทัศน์ทุกช่องพร้อมเสียงประกาศให้ “ระวังแรงสั่นสะเทือนรุนแรง” เพียงไม่กี่วินาทีต่อมา อาคารบ้านเรือนในจังหวัดอาโอโมริ อิวาเตะ และทางตอนใต้ของฮอกไกโด ก็เริ่มสั่นไหวอย่างรุนแรง
วัดแรงสั่นสะเทือนตามมาตราญี่ปุ่น (Shindo) ได้สูงสุดที่ระดับ 6- (Shindo 6 Lower) ในบางพื้นที่ของจังหวัดอาโอโมริ ซึ่งเป็นระดับที่ทำให้ยืนทรงตัวได้ยาก เฟอร์นิเจอร์ที่ไม่ได้ยึดติดล้มคว่ำ และกระจกหน้าต่างแตกกระจาย
นางยูมิโกะ ซาโตะ เจ้าของร้านอาหารทะเลในเมืองมุตสึ จังหวัดอาโอโมริ เล่าเหตุการณ์ผ่านทางโทรศัพท์ว่า
“มันเริ่มจากแรงสั่นเบาๆ ก่อนจะกระชากอย่างแรงจนข้าวของในร้านร่วงลงมาหมด ความรู้สึกมันนานเหมือนไม่มีวันจบ ทุกคนในร้านรู้หน้าที่ พวกเรารีบปิดแก๊สและวิ่งขึ้นที่สูงทันทีที่เสียงเตือนสึนามิดังขึ้น ภาพจำของปี 2011 ทำให้พวกเราไม่กล้าประมาท แม้คลื่นจะบอกว่าไม่สูงมากก็ตาม”
สึนามิ 40 ซม. ตัวเลขที่ดูน้อย แต่อันตรายถึงชีวิต
กรมอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น (JMA) ได้ออกประกาศเตือนภัยสึนามิ (Tsunami Advisory) โดยคาดการณ์ความสูงคลื่นที่ 1 เมตร ในพื้นที่ชายฝั่งแปซิฟิก ล่าสุดเมื่อเวลา 15.00 น. เครื่องวัดระดับน้ำทะเลที่ท่าเรือฮาชิโนเฮะ ตรวจพบคลื่นสึนามิความสูง 40 เซนติเมตร
แม้ตัวเลข 40 เซนติเมตร อาจดูเล็กน้อยสำหรับคนทั่วไป แต่ในทางสมุทรศาสตร์ นี่คือระดับที่อันตรายอย่างยิ่ง ดร. เคนจิ ซาตาเกะ ผู้เชี่ยวชาญด้านแผ่นดินไหวจากมหาวิทยาลัยโตเกียว อธิบายว่า
“สึนามิไม่ใช่คลื่นธรรมดาที่เกิดจากลม แต่มันคือก้อนมวลน้ำมหาศาลที่เคลื่อนที่ด้วยพลังงานสูง สึนามิสูงเพียง 30-50 เซนติเมตร มีแรงดันมหาศาลพอที่จะพัดพาร่างกายมนุษย์ให้ล้มลงและถูกดูดกลืนไปกับกระแสน้ำได้ การที่ JMA ยังคงคำเตือนไว้ เพราะกระแสน้ำอาจเชี่ยวกรากและระดับน้ำอาจเพิ่มสูงขึ้นในระลอกถัดไป”
ทางการท้องถิ่นได้สั่งปิดประตูระบายน้ำและท่าเรือทุกแห่ง พร้อมทั้งขอความร่วมมือประชาชนงดเข้าใกล้ชายฝั่งอย่างเด็ดขาดจนกว่าจะมีการยกเลิกประกาศ
ความกังวลใจกลางพายุ สถานะโรงไฟฟ้านิวเคลียร์
ประเด็นที่นานาชาติให้ความสนใจมากที่สุดในเหตุการณ์ แผ่นดินไหวญี่ปุ่นล่าสุด คือความปลอดภัยของโครงสร้างพื้นฐานด้านนิวเคลียร์ เนื่องจากจังหวัดอาโอโมริและพื้นที่ใกล้เคียงเป็นที่ตั้งของสถานที่สำคัญหลายแห่ง ได้แก่ โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ฮิกาชิโดริ (Higashidori NPP) และ โรงงานรีไซเคิลเชื้อเพลิงนิวเคลียร์รกกาโช (Rokkasho Reprocessing Plant)
ล่าสุด สำนักงานกำกับดูแลความปลอดภัยนิวเคลียร์ (NRA) และบริษัท Tohoku Electric Power ได้ออกแถลงการณ์ยืนยันว่า “จากการตรวจสอบเบื้องต้น ยังไม่พบความผิดปกติใดๆ ที่โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ฮิกาชิโดริ (ซึ่งขณะนี้อยู่ระหว่างการหยุดเดินเครื่องเพื่อตรวจสอบ) และโรงงานที่รกกาโช ระบบหล่อเย็นยังคงทำงานปกติ และไม่มีการรั่วไหลของกัมมันตภาพรังสีออกสู่ภายนอก อย่างไรก็ตาม เราได้ยกระดับการเฝ้าระวังเป็นระดับสูงสุดเพื่อรับมือกับอาฟเตอร์ช็อกที่อาจเกิดขึ้น”
ผลกระทบทางเศรษฐกิจและการคมนาคม
แรงสั่นสะเทือนระดับ 7.6 ส่งผลกระทบต่อระบบคมนาคมในวงกว้าง
- รถไฟชินคันเซ็น สาย Tohoku Shinkansen และ Hokkaido Shinkansen ประกาศหยุดวิ่งฉุกเฉินทันที เพื่อตรวจสอบความเสียหายของรางและระบบส่งไฟ คาดว่าจะส่งผลกระทบต่อนักท่องเที่ยวและผู้สัญจรนับแสนคน
- สนามบิน สนามบินอาโอโมริและมิซาวะ สั่งระงับเที่ยวบินชั่วคราวเพื่อตรวจสอบรันเวย์ ก่อนจะกลับมาเปิดให้บริการบางส่วนในช่วงเย็น
- ไฟฟ้าและสาธารณูปโภค มีรายงานไฟดับในครัวเรือนกว่า 30,000 หลังคาเรือนในจังหวัดอาโอโมริและอิวาเตะ บริษัทไฟฟ้ากำลังเร่งกู้ระบบกลับคืนมา
มุมมองเสริม คำเตือนสำหรับนักท่องเที่ยวไทย
เดือนธันวาคมเป็นช่วงไฮซีซั่นที่นักท่องเที่ยวชาวไทยนิยมเดินทางไปสัมผัสหิมะที่ฮอกไกโดและโทโฮคุ เหตุการณ์นี้จึงส่งผลกระทบโดยตรงต่อแผนการเดินทาง
สถานเอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงโตเกียว ได้ออกประกาศเตือนคนไทยในพื้นที่ให้
- ติดตามข่าวสารจาก JMA และ NHK World อย่างใกล้ชิด แอปพลิเคชัน “Safety tips” เป็นเครื่องมือสำคัญที่นักท่องเที่ยวควรมี
- เตรียมพร้อมรับมืออาฟเตอร์ช็อก แผ่นดินไหวขนาดใหญ่มักตามมาด้วยแรงสั่นสะเทือนระลอกหลัง (Aftershocks) ที่รุนแรงได้นานนับสัปดาห์
- หลีกเลี่ยงพื้นที่ชายฝั่ง แม้จะดูเหมือนคลื่นสงบแล้ว แต่อย่าเพิ่งวางใจจนกว่าทางการจะยกเลิกประกาศเตือนภัยทั้งหมด
บทสรุป การตื่นตัวคือเกราะป้องกันที่ดีที่สุด
เหตุการณ์ แผ่นดินไหวญี่ปุ่นล่าสุด ครั้งนี้ แม้จะยังไม่มีรายงานผู้เสียชีวิตจำนวนมากเหมือนในอดีต (ณ เวลาที่รายงานข่าว) แต่มันคือเครื่องเตือนใจที่ทรงพลังว่า ญี่ปุ่นตั้งอยู่บนความเสี่ยงทางธรณีวิทยาตลอดเวลา
สิ่งที่น่าชื่นชมคือ “วัฒนธรรมการเตรียมพร้อม” (Preparedness Culture) ของญี่ปุ่น ตั้งแต่ระบบเตือนภัยที่แม่นยำ การก่อสร้างอาคารต้านทานแผ่นดินไหว ไปจนถึงระเบียบวินัยของประชาชนที่อพยพอย่างเป็นระเบียบ สิ่งเหล่านี้คือปัจจัยสำคัญที่ช่วยผ่อนหนักให้เป็นเบา และเป็นบทเรียนที่ทั่วโลกต้องศึกษา
อย่างไรก็ตาม สถานการณ์ยังไม่สิ้นสุด ธรรมชาติอาจยังมีความไม่แน่นอนรออยู่เบื้องหน้า การเฝ้าระวังอย่างเข้มข้นในช่วง 24-48 ชั่วโมงต่อจากนี้ จึงเป็นเรื่องคอขาดบาดตายที่ไม่อาจละเลยได้
แหล่งที่มาจาก : am2con
