ช็อกซัพพลายเชนโลก! สหรัฐฯ แบนวีซ่าคนขับรถบรรทุกต่างชาติ สินค้าไปไทยส่อเค้าแพง-ล่าช้า

วอชิงตัน ดี.ซี. – การตัดสินใจที่สร้างแรงสั่นสะเทือนไปทั่วภาคอุตสาหกรรมโลจิสติกส์โลก เมื่อกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ ประกาศระงับการออกวีซ่าประเภททำงานสำหรับคนขับรถบรรทุกพาณิชย์ชาวต่างชาติเป็นการชั่วคราว โดยมีผลทันที คำสั่งดังกล่าวซึ่งประกาศออกมาเมื่อช่วงค่ำของวันที่ 21 สิงหาคม 2568 ตามเวลาท้องถิ่น เกิดขึ้นหลังโศกนาฏกรรมอุบัติเหตุร้ายแรงบนทางหลวงระหว่างรัฐในแถบมิดเวสต์ ที่มีคนขับรถบรรทุกต่างชาติเป็นคู่กรณี การตัดสินใจที่เด็ดขาดนี้ แม้จะอ้างเหตุผลด้านความปลอดภัยสาธารณะเป็นสำคัญ แต่กลับเป็นการสาดน้ำมันเข้ากองไฟของวิกฤต ซัพพลายเชน สหรัฐ ที่กำลังเปราะบางอยู่แล้ว และคาดว่าจะส่ง ” цунами” ทางเศรษฐกิจไปทั่วโลก ซึ่ง ผลกระทบต่อไทย นั้นเป็นสิ่งที่มิอาจหลีกเลี่ยงได้

บทความวิเคราะห์เชิงลึกนี้ จะพาไปสำรวจตั้งแต่จุดแตกหักที่นำมาสู่คำสั่งแบน วีซ่าคนขับรถบรรทุก สหรัฐ ครั้งประวัติศาสตร์นี้ ผลกระทบที่จะเกิดขึ้นกับระบบ ขนส่งในอเมริกา ที่เป็นเหมือนเส้นเลือดใหญ่ของเศรษฐกิจโลก และที่สำคัญที่สุดคือการประเมินว่าผู้ประกอบการและผู้บริโภคชาวไทยจะต้องเตรียมรับมือกับข่าวร้ายเรื่องราคาสินค้าที่อาจพุ่งสูงขึ้นและความล่าช้าในการขนส่งอย่างไร

จุดแตกหัก โศกนาฏกรรมบนไฮเวย์สู่การตัดสินใจระดับชาติ

ต้นตอของคำสั่งที่ไม่เคยมีมาก่อนนี้ ย้อนกลับไปเพียง 72 ชั่วโมงก่อนหน้า จากเหตุการณ์อุบัติเหตุซ้อนบนทางหลวง I-80 ในรัฐไอโอวา ซึ่งมีรถยนต์เกี่ยวข้องกว่า 20 คันและมีผู้เสียชีวิตและบาดเจ็บจำนวนมาก จากการสืบสวนเบื้องต้นโดยคณะกรรมการความปลอดภัยการขนส่งแห่งชาติ (NTSB) พบว่าต้นเหตุเกิดจากรถบรรทุกพ่วงคันหนึ่งที่ขับโดยคนขับชาวต่างชาติ ซึ่งเพิ่งได้รับใบอนุญาตขับขี่เชิงพาณิชย์ในสหรัฐฯ ได้ไม่นาน รายงานระบุถึงความเป็นไปได้ของการละเมิดชั่วโมงการขับขี่และมาตรฐานการบำรุงรักษารถที่ไม่เป็นไปตามข้อบังคับของ FMCSA (Federal Motor Carrier Safety Administration)

เหตุการณ์นี้ได้จุดกระแสวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักในสังคมอเมริกันและสร้างแรงกดดันมหาศาลไปยังฝ่ายบริหารของประธานาธิบดี ทำให้กระทรวงคมนาคมและกระทรวงความมั่นคงแห่งมาตุภูมิต้องเสนอมาตรการฉุกเฉินต่อกระทรวงการต่างประเทศเพื่อ “หยุดเลือด” และทบทวนกระบวนการตรวจสอบและออกใบอนุญาตทั้งหมด

“ความปลอดภัยของประชาชนบนท้องถนนของเราไม่สามารถต่อรองได้ เราต้องหยุดและทบทวนกระบวนการทั้งหมดเพื่อให้แน่ใจว่าทุกคนที่อยู่หลังพวงมาลัยรถบรรทุกขนาดใหญ่บนแผ่นดินอเมริกา มีคุณสมบัติและปฏิบัติตามมาตรฐานสูงสุดของเรา” ถ้อยแถลงจากโฆษกทำเนียบขาว

วิกฤตซ้อนวิกฤต เมื่อ “การขาดแคลนคนขับรถบรรทุก” เลวร้ายลง

การตัดสินใจระงับวีซ่าครั้งนี้ เกิดขึ้นในช่วงเวลาที่เลวร้ายที่สุดสำหรับอุตสาหกรรมโลจิสติกส์ของสหรัฐฯ ซึ่งกำลังเผชิญกับปัญหาเชิงโครงสร้างเรื่อง การขาดแคลนคนขับรถบรรทุก มานานหลายปี

• ตัวเลขที่น่ากังวล ก่อนหน้าที่จะมีคำสั่งนี้ สมาคมการขนส่งรถบรรทุกอเมริกัน (ATA – American Trucking Associations) ประเมินว่าอุตสาหกรรมกำลังขาดแคลนคนขับอยู่ราว 78,000 ตำแหน่ง และคาดว่าจะพุ่งสูงถึง 160,000 ตำแหน่งภายในปี 2573

• ทางออกที่ถูกปิดตาย หลายบริษัทขนส่งยักษ์ใหญ่กำลังอยู่ในระหว่างการล็อบบี้รัฐบาลให้ขยายโครงการวีซ่าทำงานชั่วคราวอย่าง H-2B visa ให้ครอบคลุมตำแหน่งคนขับรถบรรทุก เพื่อดึงดูดแรงงานฝีมือจากต่างประเทศเข้ามาช่วยบรรเทาวิกฤต คำสั่งระงับวีซ่าครั้งนี้จึงเปรียบเสมือนการปิดประตูทางออกที่สำคัญที่สุดไปโดยปริยาย

สาเหตุที่สหรัฐขาดแคลนคนขับรถบรรทุกคืออะไร? ปัญหานี้เกิดจากหลายปัจจัยซับซ้อน ทั้งคนขับรุ่นเก่าที่เกษียณอายุจำนวนมาก, ค่าตอบแทนและสภาพการทำงานที่ไม่ดึงดูดคนรุ่นใหม่, กฎหมายคนขับรถบรรทุก ที่เข้มงวดเรื่องชั่วโมงการทำงาน และไลฟ์สไตล์ที่ต้องเดินทางไกลบ้านเป็นเวลานาน

การแบนวีซ่าคนขับต่างชาติจึงไม่ต่างอะไรกับการตัดแขนข้างหนึ่งของอุตสาหกรรมที่กำลังต้องการความช่วยเหลืออย่างเร่งด่วนที่สุด

ผลกระทบลูกโซ่ จากท่าเรือสู่ชั้นวางสินค้า…และกระเป๋าเงินของคุณ

วิกฤตซัพพลายเชนในอเมริกาจะรุนแรงขึ้นไหม? คำตอบจากผู้เชี่ยวชาญแทบทุกสำนักคือ “รุนแรงขึ้นอย่างแน่นอนและรวดเร็ว” โดยผลกระทบจะเกิดขึ้นเป็นระลอกคลื่นดังนี้

“คอขวด” ที่ท่าเรือและศูนย์กระจายสินค้า

รถบรรทุกคือหัวใจของการเคลื่อนย้ายสินค้าจากท่าเรือที่พลุกพล่านอย่างลอสแอนเจลิส/ลองบีช ไปยังศูนย์กระจายสินค้าทั่วประเทศ เมื่อจำนวนคนขับลดลงอย่างกะทันหัน

• ตู้คอนเทนเนอร์ตกค้าง ตู้สินค้าที่นำเข้ามาจากทั่วโลกจะถูกขนถ่ายออกจากเรือได้ช้าลงและจะกองสะสมอยู่ที่ท่าเรือเป็นเวลานานขึ้น

• ค่าธรรมเนียมพุ่งสูง บริษัทเดินเรือจะเรียกเก็บค่าธรรมเนียมการจัดเก็บตู้สินค้า (Demurrage) และค่าเสียเวลา (Detention) เพิ่มขึ้น ซึ่งต้นทุนเหล่านี้จะถูกผลักไปยังผู้นำเข้าในที่สุด

ต้นทุนขนส่งพุ่ง ปัจจัยใหม่ดัน “เงินเฟ้อ”

กฎอุปสงค์-อุปทานทำงานอย่างตรงไปตรงมา เมื่อจำนวนคนขับรถบรรทุกที่มีอยู่ไม่เพียงพอต่อปริมาณสินค้าที่ต้องขนส่ง

• สงครามแย่งชิงคนขับ บริษัทขนส่งและบริษัทเจ้าของสินค้าต้องเสนอค่าจ้างและโบนัสที่สูงขึ้นเพื่อดึงดูดคนขับที่มีอยู่อย่างจำกัด

• ค่าระวางเรือถีบตัว อัตราค่าขนส่ง (Freight Rates) ต่อไมล์จะพุ่งสูงขึ้นเป็นประวัติการณ์ ต้นทุนที่เพิ่มขึ้นนี้จะถูกบวกเข้าไปในราคาสินค้าทุกชนิด ตั้งแต่อาหารสดไปจนถึงชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ ซึ่งเป็นแรงกดดันโดยตรงต่ออัตรา เงินเฟ้อ ที่รัฐบาลกลางกำลังพยายามควบคุม

มองมาที่ไทย ผลกระทบโดยตรงที่ผู้ประกอบการและผู้บริโภคต้องเตรียมรับมือ

แม้เหตุการณ์จะเกิดขึ้นห่างออกไปครึ่งโลก แต่ในยุคที่เศรษฐกิจเชื่อมโยงกันอย่างไร้รอยต่อ ผลกระทบจากการหยุดออกวีซ่าคนขับรถบรรทุกสหรัฐ จะส่งผลมาถึงประเทศไทยอย่างแน่นอน

สินค้านำเข้าจากสหรัฐฯ รอนานขึ้นและแพงขึ้น

สินค้าจากอเมริกาไปไทยจะแพงขึ้นไหม? คำตอบคือ “ใช่” และยังจะ “ช้าลง” ด้วย

• สินค้าอุปโภคบริโภค สินค้าแบรนด์อเมริกันที่คนไทยนิยม เช่น สินค้าแฟชั่น, อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์, วิตามินและอาหารเสริม, ไปจนถึงวัตถุดิบอาหารอย่างเนื้อวัวหรือผลไม้บางชนิด จะมีต้นทุนสูงขึ้นและอาจขาดตลาดเป็นช่วงๆ

• สินค้าทุนและวัตถุดิบ ผู้ประกอบการไทยที่ต้องนำเข้าเครื่องจักร, ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์, หรือเคมีภัณฑ์จากสหรัฐฯ เพื่อใช้ในการผลิต จะต้องเผชิญกับต้นทุนที่สูงขึ้นและความล่าช้าในการส่งมอบ ซึ่งอาจกระทบต่อสายการผลิตและขีดความสามารถในการแข่งขัน

ผู้ส่งออกไทยเผชิญความท้าทายครั้งใหญ่

ในทางกลับกัน ผู้ส่งออกของไทยที่ส่งสินค้าไปยังตลาดสหรัฐฯ ซึ่งเป็นตลาดส่งออกอันดับต้นๆ ก็จะได้รับผลกระทบหนักไม่แพ้กัน

• ความไม่แน่นอนในการส่งมอบ การหาคนขับรถบรรทุกเพื่อกระจายสินค้าจากท่าเรือไปยังผู้ซื้อปลายทางในสหรัฐฯ จะทำได้ยากและมีค่าใช้จ่ายสูงขึ้นมาก ซึ่งอาจทำให้ไม่สามารถส่งมอบสินค้าได้ตามกำหนดเวลาในสัญญา

• ต้นทุนที่เพิ่มขึ้น ค่าขนส่งภายในประเทศสหรัฐฯ ที่สูงขึ้นจะกัดกร่อนกำไรของผู้ส่งออกไทย หรืออาจต้องผลักภาระให้ผู้บริโภคชาวอเมริกัน ซึ่งอาจทำให้ราคาสินค้าไทยไม่สามารถแข่งขันกับสินค้าจากประเทศอื่นได้

• สินค้าเกษตรและอาหาร สินค้าที่เน่าเสียง่าย เช่น ผลไม้สด หรืออาหารแปรรูป จะมีความเสี่ยงสูงเป็นพิเศษจากความล่าช้าในการขนส่ง

“นี่คือสถานการณ์ที่น่าเป็นห่วงอย่างยิ่งสำหรับสมาชิกของเรา ต้นทุนโลจิสติกส์ฝั่งอเมริกาที่เพิ่มขึ้นทุกๆ เปอร์เซ็นต์ คือกำไรที่หายไปของผู้ส่งออกไทย เรากำลังติดตามสถานการณ์อย่างใกล้ชิดและแนะนำให้ผู้ประกอบการเจรจาเงื่อนไขการส่งมอบกับคู่ค้าในสหรัฐฯ อย่างเร่งด่วน” – ตัวแทนจากสภาผู้ส่งสินค้าทางเรือแห่งประเทศไทย

บทสรุป ความปลอดภัยที่ต้องแลกมาด้วยต้นทุนทางเศรษฐกิจมหาศาล

การตัดสินใจระงับ วีซ่าคนขับรถบรรทุก สหรัฐ คือทางสองแพร่งที่รัฐบาลสหรัฐฯ ต้องเลือกระหว่างความปลอดภัยสาธารณะที่ไม่อาจประนีประนอมได้ กับเสถียรภาพทางเศรษฐกิจที่กำลังแขวนอยู่บนเส้นด้าย แม้ว่าการทบทวนมาตรฐานความปลอดภัยจะเป็นสิ่งจำเป็น แต่การใช้ยาแรงอย่างกะทันหันได้สร้างภาวะชะงักงันให้กับ ซัพพลายเชน สหรัฐ ที่ป่วยเรื้อรังอยู่แล้ว

สำหรับประเทศไทยและทั่วโลก นี่คืออีกหนึ่งบทเรียนสำคัญที่แสดงให้เห็นว่าโลกเชื่อมโยงกันเพียงใด ปัญหาการขาดแคลนแรงงานในประเทศหนึ่ง สามารถส่งแรงกระเพื่อมมาถึงราคาสินค้าในซูเปอร์มาร์เก็ตอีกฟากหนึ่งของโลกได้ในเวลาไม่กี่สัปดาห์ ในระยะสั้น ผู้ประกอบการและผู้บริโภคไทยคงต้องเตรียมรับมือกับภาวะ “ของแพง-รอนาน” จากอเมริกา ขณะที่ในระยะยาว โลกคงต้องจับตาดูว่ามหาอำนาจอย่างสหรัฐฯ จะหาทางออกจากวิกฤตที่สร้างขึ้นเองนี้ได้อย่างไร

แหล่งที่มาจาก : am2con