เพียง 6 ชั่วโมงจากไร่ในซินเจียงสู่ชั้นวางในซูเปอร์มาร์เก็ตหรูของดูไบ! นี่ไม่ใช่แค่พาดหัวข่าวความสำเร็จด้านโลจิสติกส์ แต่คือเสียงระฆังเตือนภัยที่ดังกระหึ่มมาถึงผู้ส่งออกผลไม้ไทย การเปิดเส้นทางขนส่งสินค้าเกษตรทางอากาศสายตรงจากเขตปกครองตนเองซินเจียงสู่ตะวันออกกลาง คือจิ๊กซอว์ชิ้นล่าสุดและสำคัญที่สุดของยุทธศาสตร์ Belt and Road Initiative (BRI) ที่กำลังเปลี่ยนโฉมหน้าการแข่งขันในตลาดโลก และท้าทายสถานะ “เจ้าตลาด” ของผลไม้ไทยอย่างซึ่งหน้า
ข่าวการเปิดเส้นทาง ขนส่งสินค้าเกษตรทางอากาศ จากเมือง อุรุมชี ของ เขตปกครองตนเองซินเจียง ไปยังดูไบ อาจดูเป็นเรื่องไกลตัวสำหรับคนไทย แต่ในแวดวงการค้าระหว่างประเทศ นี่คือการเคลื่อนไหวเชิงยุทธศาสตร์ครั้งสำคัญของจีน การเปิด “แอร์เวย์สายด่วน” นี้ ไม่เพียงแต่จะปฏิวัติการ ส่งออกผลไม้จีน แต่ยังเป็นบทพิสูจน์ถึงพลังของโครงสร้างพื้นฐานที่สามารถพลิกเกมการแข่งขันได้ในชั่วข้ามคืน บทความนี้จะเจาะลึกถึงเบื้องหลังความสำเร็จของโมเดลจีนที่น่าจับตา พร้อมวิเคราะห์ถึงผลกระทบโดยตรงที่อาจเกิดขึ้นกับ ผลไม้ไทย และ โอกาสของผลไม้ไทยในดูไบ ที่กำลังถูกท้าทายอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน
6 ชั่วโมงจากไร่ถึงดูไบ เบื้องหลังเส้นทางพลิกเกมการค้า
เมื่อไม่กี่วันที่ผ่านมา เครื่องบินขนส่งสินค้าของสายการบิน China Southern ได้ทะยานขึ้นจากสนามบินนานาชาติอุรุมชี ตี้โว่ผู่ พร้อมกับสินค้าเกษตรสดใหม่ล็อตแรกอันประกอบไปด้วย องุ่นไร้เมล็ดที่ขึ้นชื่อ, ฮามิกัว (Hami Melon) หวานกรอบ, และลูกพีชหอมหวาน ปลายทางคือดูไบ ศูนย์กลางการค้าแห่งตะวันออกกลาง โดยใช้เวลาเดินทางเพียงประมาณ 6 ชั่วโมง
นี่คือการเปิดศักราชใหม่ของ โลจิสติกส์โซ่ความเย็น (Cold Chain Logistics) สำหรับจีนภาคตะวันตกอย่างแท้จริง ก่อนหน้านี้ ซินเจียงส่งออกผลไม้อะไรบ้าง ส่วนใหญ่มักเป็นผลไม้แห้งหรือผลไม้ที่ทนทานต่อการขนส่งทางบกหรือทางทะเลที่ใช้เวลานาน การส่งผลไม้สดที่บอบบางอย่างองุ่นหรือลูกพีชเป็นเรื่องท้าทายอย่างยิ่ง
“กุญแจสำคัญคือความสดใหม่” นายอาลี อัล-มุสตาฟา ผู้นำเข้าผลไม้รายใหญ่ในดูไบกล่าว “การที่สินค้าเดินทางจากแหล่งผลิตถึงมือเราได้ภายใน 24 ชั่วโมง ช่วยให้เราสามารถส่งมอบสินค้าคุณภาพพรีเมียมที่สุดให้แก่ลูกค้าได้ นี่คือสิ่งที่ตลาดต้องการ”
เส้นทางบินตรงนี้ช่วยแก้ปัญหาคอขวดด้านโลจิสติกส์ที่เคยเป็นอุปสรรคสำคัญ และเปิดประตูให้ผลผลิตทางการเกษตรมูลค่าสูงจากซินเจียงสามารถเจาะเข้าสู่ ตลาดผลไม้ตะวันออกกลาง ได้อย่างเต็มศักยภาพ
ซินเจียง จากดินแดนห่างไกล สู่ ‘ประตูการค้า’ บานสำคัญของจีน
เส้นทางสายไหมใหม่คืออะไร? คำตอบส่วนหนึ่งอยู่ที่ซินเจียง เขตปกครองตนเองที่ใหญ่ที่สุดของจีนแห่งนี้ไม่ได้เป็นเพียงพื้นที่ห่างไกลในสายตาชาวโลกอีกต่อไป ภายใต้ยุทธศาสตร์ Belt and Road Initiative (BRI) ซินเจียงถูกวางตำแหน่งให้เป็น “ประตูสู่ทิศตะวันตก” (Gateway to the West) และเป็นศูนย์กลาง (Hub) ที่เชื่อมโยงจีนเข้ากับเอเชียกลาง, เอเชียใต้, ตะวันออกกลาง และยุโรป
รัฐบาลจีนได้ทุ่มงบประมาณมหาศาลเพื่อพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานในซินเจียง ไม่ว่าจะเป็น
- ทางรถไฟความเร็วสูงและทางด่วน เชื่อมโยงซินเจียงกับเมืองใหญ่ทางตะวันออกของจีน
- ศูนย์กระจายสินค้าและโลจิสติกส์ สร้างคลังสินค้าที่ทันสมัยและระบบจัดการโซ่ความเย็น
- การขยายสนามบิน พัฒนาสนามบินอุรุมชีให้เป็นศูนย์กลางการขนส่งทางอากาศระหว่างประเทศ
การเปิดเส้นทางบินตรงสู่ดูไบในครั้งนี้ คือผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรมของวิสัยทัศน์ดังกล่าว มันพิสูจน์ให้เห็นว่าซินเจียงพร้อมแล้วที่จะทำหน้าที่เป็นสะพานเชื่อมการค้าระหว่างจีนและโลกตะวันตก
โมเดลจีนที่น่าจับตา จีนแก้ปัญหาโลจิสติกส์การเกษตรอย่างไร?
ความสำเร็จครั้งนี้ไม่ใช่เรื่องบังเอิญ แต่เกิดจากการวางแผนเชิงยุทธศาสตร์ที่ผสมผสานหลายปัจจัยเข้าด้วยกัน ซึ่งเป็นโมเดลที่น่าศึกษาอย่างยิ่ง
- รัฐบาลนำ (State-led Strategy) โครงการทั้งหมดเป็นส่วนหนึ่งของนโยบายระดับชาติอย่าง BRI ทำให้ได้รับการสนับสนุนด้านงบประมาณและกฎระเบียบอย่างเต็มที่
- โครงสร้างพื้นฐานนำการค้า (Infrastructure First) จีนเชื่อมั่นในการสร้างถนน, รางรถไฟ, และสนามบินก่อน เพื่อลดต้นทุนและอุปสรรคทางการค้า ซึ่งจะดึงดูดการลงทุนและการผลิตตามมาทีหลัง
- การบูรณาการเทคโนโลยี มีการใช้เทคโนโลยีในการควบคุมอุณหภูมิ, การตรวจสอบย้อนกลับ (Traceability), และการจัดการ โลจิสติกส์โซ่ความเย็น ตลอดทั้งกระบวนการ ตั้งแต่ฟาร์มจนถึงผู้บริโภค
- การทูตเชิงรุก การสร้างความสัมพันธ์อันดีกับประเทศปลายทางอย่างสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ ช่วยให้กระบวนการทางศุลกากรและการอนุญาตต่างๆ เป็นไปอย่างราบรื่น
โมเดลนี้แสดงให้เห็นถึงความได้เปรียบของจีนในการขับเคลื่อนโครงการขนาดใหญ่ที่ต้องอาศัยการประสานงานจากหลายภาคส่วน ซึ่งเป็นสิ่งที่เอกชนเพียงลำพังไม่สามารถทำได้
ผลกระทบโดยตรงต่อไทย เมื่อ ‘ราชาผลไม้’ เจอคู่แข่งติดสปีด
ข่าวนี้อาจทำให้ผู้ประกอบการส่งออก ผลไม้ไทย ต้องหันมามองคู่แข่งอย่างจีนในมุมใหม่ ตลาดผลไม้ตะวันออกกลาง ถือเป็นตลาดพรีเมียมที่สำคัญสำหรับผลไม้ไทยมาอย่างยาวนาน โดยเฉพาะทุเรียน, มังคุด, มะม่วง และลำไย ซึ่งสร้างรายได้เข้าประเทศมหาศาลในแต่ละปี
แม้ผลไม้ที่ซินเจียงส่งออกในล็อตแรกจะเป็นคนละชนิดกับผลไม้เรือธงของไทย แต่สิ่งที่น่ากังวลคือ “โมเดล” และ “ความเร็ว” ที่จีนได้สร้างขึ้น
ความท้าทายที่ผลไม้ไทยต้องเผชิญ
- การแข่งขันด้านต้นทุนโลจิสติกส์ การขนส่งที่ได้รับการอุดหนุนจากรัฐบาลจีนอาจทำให้ต้นทุนโดยรวมของผลไม้จีนต่ำกว่า
- ความหลากหลายของสินค้า จีนกำลังพัฒนาคุณภาพผลไม้เมืองร้อนชนิดอื่นๆ เพื่อส่งออกเช่นกัน ในอนาคตอาจมีสินค้าที่ทับซ้อนกับไทยมากขึ้น
- การแย่งชิงพื้นที่บนชั้นวาง เมื่อมีผลไม้สดใหม่จากจีนเป็นตัวเลือกมากขึ้น ผู้บริโภคอาจลดการซื้อผลไม้จากแหล่งอื่นลง
- การตลาดเชิงรุก จีนมีความสามารถในการทำการตลาดและโปรโมตสินค้าของตนเองในระดับโลกได้อย่างมีประสิทธิภาพ
โอกาสของผลไม้ไทยในดูไบ ยังมีอยู่หรือไม่? คำตอบคือ “ยังมี” แต่ต้องปรับตัวอย่างเร่งด่วน จุดแข็งของไทยคือชื่อเสียงที่สั่งสมมานาน, คุณภาพที่เป็นที่ยอมรับ, และผลไม้ที่เป็นเอกลักษณ์อย่างทุเรียนซึ่งจีนยังไม่สามารถผลิตได้ในคุณภาพที่ทัดเทียม แต่การพึ่งพาแค่ชื่อเสียงเก่าๆ อาจไม่เพียงพออีกต่อไป
“เราไม่สามารถนิ่งนอนใจได้” ดร.สมเกียรติ ตั้งกิจวานิชย์ นักวิชาการอิสระด้านการค้าระหว่างประเทศให้ความเห็น “เราต้องยกระดับการจัดการโลจิสติกส์ของเราเอง เพิ่มการลงทุนในโซ่ความเย็น สร้างแบรนด์ให้แข็งแกร่ง และที่สำคัญคือต้องรักษามาตรฐานคุณภาพให้ไร้ที่ติ นี่คือหนทางเดียวที่จะแข่งขันได้ในระยะยาว”
บทสรุป
การเปิดเส้นทางบินตรงซินเจียง-ดูไบ คือภาพสะท้อนขนาดจิ๋วของภูมิทัศน์การค้าโลกที่กำลังเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว มันคือตัวอย่างที่ชัดเจนว่า การแข่งขันในศตวรรษที่ 21 ไม่ได้วัดกันที่คุณภาพของสินค้าเพียงอย่างเดียว แต่ยังวัดกันที่ “ความเร็ว” และ “ประสิทธิภาพ” ของห่วงโซ่อุปทานด้วย
สำหรับประเทศไทย นี่คือเสียงปลุกให้ตื่นจากความฝัน และหันมาทบทวนยุทธศาสตร์การ ส่งออกผลไม้ และสินค้าเกษตรอื่นๆ อย่างจริงจัง ถึงเวลาแล้วที่ทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐและเอกชน จะต้องร่วมมือกันเพื่อพัฒนาระบบโลจิสติกส์ของประเทศให้สามารถแข่งขันได้ ไม่เช่นนั้น บัลลังก์ “ครัวของโลก” ที่เราเคยภาคภูมิใจ อาจถูกสั่นคลอนโดยคู่แข่งที่มาพร้อมกับความเร็วและวิสัยทัศน์ที่ไกลกว่า
แหล่งที่มาจาก : am2con
